سیستم تصمیم یار نظارت شرعی بر عقود اسلامی بانکی با رویکرد فازی

حجم و تعداد بالای تراکنش‌های یکی از عوامل اصلی کسب سود و درآمد در کسب ‌و کارهای بانکی و از جمله در بانکداری اسلامی است، با این وجود وقوع تقلب یکی از دغدغه‌های اصلی این کسب‌ وکارها در عصر الکترونیکی شدن فعالیت‌ها است. علاوه بر این دغدغه‌ای که در بانکداری اسلامی وجود دارد این است که خدمات و محصولات ارائه شده توسط این بانک‌ها منطبق بر موازین شرعی و اسلامی باشد و همچنین این محصولات برای اهداف تعیین شده مورد استفاده قرار بگیرند. افراد سودجو و متخلفان از تسهیلات و امکاناتی که در بانکداری اسلامی ارائه می‌شود استفاده می‌کنند و آن­ها را در مواردی غیر مرتبط صرف کرده و در نتیجه شبهه غیرشرعی بودن را برای بانک‌ ایجاد می‌کنند. از طرفی پیگیری این درخواست‌ها و سنجش میزان شرعی بودن آن­ها وظیفه‌ای زمان‌بر و پیچیده است که نیاز به متخصصین و خبرگان امر دارد. در این مقاله روشی ارائه شده است که با بهره‌گیری از دانش نهفته در داده‌ها و اسناد تاریخی بانک و همچنین بهره‌گیری از نظرات خبرگان امر، مدل رفتاری نرمال را شبیه‌سازی کرده و با استفاده از توابع عضویت تعریف شده فازی میزان تطابق درخواست‌ها با رفتارهای مطلوب را تعیین کرده و نتیجه به صورت عددی بین صفر و یک در خروجی ارائه می‌شود که نشان‌دهنده میزان ریسک غیرشرعی بودن درخواست مورد پردازش است. این سیستم به صورت سیستمی تصمیم‌یار برای بانکدار عمل می‌کند که می‌تواند با سرعت بسیار بیشتری نسبت به بررسی‌های کاملاً انسانی عمل کرده و با گذشت زمان و بلوغ سیستم، نتایج بدست‌ آمده از آن نیز واقعی‌تر و دقیق‌تر می‌شوند و در نهایت نیاز به بررسی‌های انسانی و دستی را تا حد ممکن کاهش می‌دهد.